Jak wspierać skórę atopową u niemowląt, dzieci i dorosłych?

Atopowe zapalenie skóry - co to za choroba?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba przewlekła, która u większości pacjentów swój początek ma już w okresie wczesnego dzieciństwa. Jej charakterystyczną cechą jest naprzemienne nasilanie i ustępowanie objawów. Trudno jest przewidzieć, jaki będzie przebieg AZS u pacjentów w kolejnych latach życia, choć warto podkreślić, że zazwyczaj choroba ta ustępuje jeszcze przed wejściem w okres szkolny lub w wieku nastoletnim. AZS u dorosłych występuje znacznie rzadziej niż AZS u dzieci.

Atopowa skóra dziecka i dorosłego wymaga specjalnej pielęgnacji. Niewłaściwe dbanie o skórę może nie tylko zaostrzać objawy AZS, ale również sprzyjać częstszym nawrotom. Choroba ta może znacząco wpływać na odczuwany komfort życia i samopoczucie pacjenta. Warto więc wiedzieć, jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja skóry atopowej, aby efektywnie wspomagać leczenie AZS, ograniczać nawroty choroby oraz łagodzić związane z nią dolegliwości.

Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci i dorosłych

Pierwsze objawy AZS najczęściej pojawiają się już w niemowląt. Dolegliwości, które mogą wystąpić u chorych, to:

• nasilony świąd skóry - jeden z najbardziej charakterystycznych objawów AZS u dzieci i dorosłych. Świąd jest uporczywy, czasami trudny do opanowania i zazwyczaj nasila się w porze wieczornej oraz nocnej,
• suchość skóry - kolejny typowy objaw AZS. Skóra w określonych obszarach ciała jest bardzo sucha, może się łuszczyć, a także pękać,
• zaczerwienienie skóry, czasami jej lekki obrzęk,
• zmiany skórne w postaci grudek lub pęcherzyków, które mogą się sączyć.

Zmiany skórne w przebiegu atopowego zapalenia skóry niemowląt często lokalizują się w obrębie twarzy, szczególnie na policzkach i czole. U kilkuletnich dzieci typowa lokalizacja obejmuje już zgięcia stawów, czasem również szyję i twarz, ale stosunkowo rzadko objawy AZS widoczne są na policzkach. Wyprysk atopowy u dorosłych jest natomiast najczęściej widoczny na twarzy, szyi, dłoniach oraz zgięciach stawów łokciowych i kolanowych.

Leczenie atopowego zapalenia skóry

AZS u niemowlaka, starszego dziecka czy też osoby dorosłej wymaga odpowiedniego leczenia oraz przestrzegania zasad właściwej pielęgnacji. Terapia podstawowa atopowego zapalenia skóry obejmuje korzystanie z emolientów. Dobrze dobrane emolienty zmniejszają suchość i świąd skóry. Poprawiają szczelność bariery naskórkowej i zapobiegają nadmiernej utracie wody. Regularne aplikowanie na skórę całego ciała emolientu pomaga złagodzić podrażnienia atopowej skóry, ogranicza konieczność częstego stosowania sterydów oraz wpływa na poprawę komfortu pacjenta.

W okresach zaostrzeń choroby najczęściej konieczne są leki zmniejszające stan zapalny skóry. Powszechnie stosuje się wówczas wspomniane sterydy miejscowe, które mają udowodnioną skuteczność w leczeniu AZS. Czasami wprowadzane do terapii są też inne leki, które wyciszają cechy atopowego zapalenia skóry. Jeżeli preparaty miejscowe nie przynoszą oczekiwanej poprawy, lekarz może zalecić leki doustne lub inne formy leczenia.

Jak pielęgnować skórę atopową u dziecka i dorosłego?

Aby efektywnie wspierać skórę atopową, warto dbać o jej regularne nawilżanie oraz natłuszczanie. Istotny jest wybór kosmetyków do codziennego stosowania. Powinny mieć one delikatny skład, w którym nie ma związków o wysokim potencjale drażniącym. Cennym składnikiem kosmetyków do skóry suchej i swędzącej są oleje roślinne, takie jak np. olej z czarnuszki. Zawierają one nienasycone kwasy tłuszczowe, które pomagają odbudować barierę hydrolipidową naskórka. Jej prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne dla przywrócenia odpowiedniej szczelności naskórka oraz zapobiegania nadmiernemu parowaniu wody z głębszych warstw skóry.

W produkcie do pielęgnacji skóry atopowej warto szukać również składników o właściwościach nawilżających, łagodzących swędzenie oraz poprawiających elastyczność skóry. Korzystanie z dedykowanych skórze atopowej kosmetyków wspomaga jej regenerację, przywraca uczucie miękkości i komfortu. Przykładowym produktem, który może wspierać codzienną pielęgnację skóry atopowej jest krem Nigellum AZS, w którego składzie obecne są m.in. wspomniany olej z czarnuszki, betaina, alantoina, D-pantenol i witamina E. Można go stosować już od pierwszego dnia życia. Częstość aplikacji zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta.

Warto również unikać czynników zaostrzających przebieg choroby, o ile są one oczywiście znane. Do najczęstszych z nich należą: gwałtowne zmiany temperatury, wybrane pokarmy oraz alergeny pochodzące od roślin i zwierząt. Wskazane jest też ograniczenie sytuacji, które mogą powodować podrażnienie i przegrzewanie skóry. Pomocne może być noszenie przewiewnej odzieży wykonanej z naturalnych materiałów i wyeliminowanie produktów do mycia czy też prania z silnymi detergentami.

Odpowiednia pielęgnacja skóry pacjentów z AZS to istotny elementem terapii. Pomaga nie tylko poprawić stan i wygląd skóry, ale również złagodzić nieprzyjemne dla chorego objawy atopii. Aby skutecznie wspierać skórę atopową należy zwrócić szczególną uwagę na dobór odpowiednich kosmetyków do codziennego stosowania, które zawierają potrzebne składniki aktywne o właściwościach nawilżających, natłuszczających i regenerujących. Otulą one skórę, ukoją jej oraz przywrócą jej delikatność i miękkość.

Bibliografia:

1. Nowicki R., Trzeciak M., Wilkowska A. i inni. Atopowe zapalenie skóry - aktualne wytyczne terapeutyczne. Stanowisko ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Lekarz POZ 2015, 1 (1), 39-50
2. Kamińska E. The role of emollients in atopic dermatitis in children. Dev Period Med. 2018;22(4):396-403. doi: 10.34763/devperiodmed.20182204.396403. PMID: 30636240; PMCID: PMC8522819
3. Silny W., Czarnecka-Operacz M., Gliński W. i inni. Atopowe zapalenie skóry - współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-lecznicze. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Post Dermatol Alergol 2010, XXVII, 5, 365-383